1959 yılında o dönemdeki adıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu'na üyelik için ilk başvuru yapan ülkelerden biri olan Türkiye, 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşması ile Birliğe üyelik sürecini başlatmıştı. Uzun bir hazırlık döneminin ardından, 1987 yılında dönemin Başbakanı Turgut Özal ve Devlet bakanı Ali Bozer öncülüğünde Avrupa Topluluğu'na tam üyelik başvurusu yapılmıştı. Yapılan bu başvurudan hemen sonra Birliğe üyelik sürecinde ihtiyaç duyulacak yetişmiş kadrolara eğitim verilmesi ve Avrupa Toplulukları ile ilgili konularda bilimsel araştırmaların gerçekleştirilmesi amacıyla Marmara Üniversitesi Rektörlüğü'ne bağlı olarak Avrupa Topluluğu Enstitüsü kurulmuştur. Üniversite'nin kurucu rektörü olan Prof. Dr. Orhan Oğuz'un da desteği ile Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu'nın kurucu Müdürlüğünü üstlendiği enstitüde bugüne kadar 50'den fazla yabancı öğretim üyesi ders vermiştir.